Wspólny projekt Muzeum Mazowieckiego w Płocku i Muzeum w Łodzi

Chodzi o badania nad wizerunkiem Matki Boskiej Skępskiej. Matka Boska Skępska nazywana jest Królową Mazowsza, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. Do Skępego do dziś pielgrzymuje wielu ludzi prosząc o wstawiennictwo u Jej Syna. Modlono się o uzdrowienie, o dar potomstwa i szczęśliwe rozwiązanie, gdyż skępska Mateńka prezentuje brzemienną kobietę z charakterystycznym półksiężycem u stóp.

Muzeum Mazowieckie w Płocku wraz z Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi realizuje projekt „Oblicza. Matka Boska Skępska wczoraj i dziś”. Dotyczy wizerunków Madonny Skępskiej – tych, które powstały dawniej oraz zainspirowanych współcześnie. Muzeum czekają tygodnie badań, a później bogata wystawa, ciekawe wykłady i warsztaty.

Obecnie trwają kwerendy. Latem rozpoczną się badania terenowe w Skępem, w których wezmą udział studenci Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Będą m.in. rozmawiać z mieszkańcami Skępego na temat miejsca kultu maryjnego w życiu rodzinnym, o posiadanych wizerunkach, przekazywanych z pokolenia na pokolenie legendach. Udokumentowane fotograficznie i opisowo zostaną okoliczne kapliczki.

tłumaczą w muzeum w Płocku

Efekty tej pracy poznamy na dużej wystawie „Oblicza. Matka Boska Skępska wczoraj i dziś”. Jesienią ekspozycja zostanie zaprezentowana w Łodzi, a pod koniec stycznia 2025 roku – w Spichlerzu Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Na wystawie zobaczymy ok. 300 obiektów związanych z Matką Boską Skępską. Będą to m.in. najstarsze rzeźby w drewnie z przełomu XIX i XX w., wykonane przez rodzinę Miłkowskich – rzeźbiarzy, którzy przekazywali swoje umiejętności z pokolenia na pokolenie. Podczas wykładu towarzyszącemu ekspozycji, o historii tych rzeźb opowie przedstawiciel rodu – Stanisław Miłkowski. Jego tekst znajdzie się także w katalogu do wystawy.

Ludowe wizerunki Matki Boskiej Skępskiej będą licznie reprezentowane przez prace rzeźbiarzy z ośrodka sierpeckiego, kutnowskiego i toruńskiego oraz przez wiele innych osobowości sztuki ludowej. Reprezentantami współczesnych inspiracji będą Monika Kwiecińska, Alina Bartłomiejus-Samołyk, Beata Szajdziuk, Małgorzata Kuczyńska, Magdalena Pelczar-Wieczorek czy Justyna Skowyrska-Górska i inni.

dodają w muzeum

Kult Matki Boskiej Skępskiej narodził się ok. XV w. Jak pisał w swojej kronice Jan z Komorowa, w czasie zarazy przy drodze spadł kamień oznaczony krzyżami. Kuśnierz – Jan z Pobiedzisk twierdził, że widział obok tego kamienia Najświętszą Panienkę. Kiedy wieść rozniosła się wśród ludzi, zaczęli wędrować do tego miejsca. Powstała legenda, że przy „cudownym kamieniu” ukazuje się Matka Boska w postaci poświaty, a w miejscu tym dochodzi do cudownych uzdrowień. To wszystko sprawiło, że kasztelan kruszwicki Mikołaj Kościelecki postanowił postawić tam najpierw krzyż, a później kaplicę. W 1496 r. umieścił w kapliczce figurę Matki Boskiej, którą z Poznania przywiozła jego córka Zofia. Podarowała ją w podzięce za uzdrowienie nóg.