Wyzwania współczesnych miast. Grupa ORLEN z innowacyjnymi rozwiązaniami
Polskie miasta, w szczególności metropolie, stoją przed dużymi wyzwaniami. Wynika to przede wszystkim z ich rosnącej liczby populacji, która do 2050 roku może wynieść nawet 80% ogółu ludności świata. Polska, a w tym miasta, jako członek Unii Europejskiej, musi osiągnąć neutralność emisyjną do połowy XXI wieku. Samorządy nie są w stanie samodzielnie sprostać takim wymaganiom, dlatego niezbędna jest współpraca z innymi podmiotami, zarówno na poziomie biznesowym, naukowym jak i społecznym. Z inicjatywą wspólnego działania wychodzi Grupa ORLEN.
Przygotowaliśmy opracowanie, w którym analizujemy wyzwania stojące przed miastami i główne kierunki ich transformacji. Biorąc pod uwagę szeroki zakres naszej działalności, czujemy się zobowiązani, by aktywnie uczestniczyć w dążeniu do ograniczania emisji i adaptacji do zmieniającego się klimatu w polskich miastach. ORLEN posiada już w swoim portfolio projekty realizowane we współpracy z samorządami. Pewne jest, że samorządy nie są w stanie samodzielnie przeprowadzić pełnej transformacji energetycznej. Dlatego niezbędna jest współpraca, w tym z ośrodkami naukowymi, administracją centralną, społecznościami lokalnymi i biznesem. Nasze opracowanie ma skłonić do przemyśleń i zachęcić do tego współdziałania – mówi Artur Osuchowski Pełnomocnik Zarządu ds. Klimatu, Członek Zarządu ds. Energetyki i Transformacji Energetycznej ORLEN S.A.
Miasta mają znaczący wpływ na gospodarkę, generując 61% krajowego PKB i skupiając większość miejsc pracy.. W metropoliach koszty życia, takie jak ceny czynszu czy rachunków za media w stosunku do zarobków są większe, niż w obszarach poza nimi. Mimo to ich mieszańcy są znacznie mniej narażeni na ubóstwo. Wysoka aktywność gospodarcza wpływa jednocześnie negatywnie na środowisko, przyczyniając się do pogorszenia warunków funkcjonowania w mieście, a także zmiany klimatu. Mieszkańcy miast produkują także więcej odpadów: przeciętny mieszkaniec miasta wytwarza o ok. 15% więcej odpadów niż mieszkaniec wsi. Przy czym na wsiach mieszkańcy częściej dokonują selektywnej zbiórki odpadów. Odczuwalne temperatury w centrach miast są wyższe niż na ich obrzeżach. Jest to szczególnie niebezpieczne dla zdrowia starszych osób.
Jak wynika z opracowania przygotowanego przez Grupę ORLEN wyzwania, z jakimi mierzą się miasta wskazują na konieczność ich rozwoju w kierunku zrównoważonym i zdekarbonizowanym, po to, żeby zapewnić lepszą jakość życia mieszkańców. Dla zobrazowania wyzwań i możliwych rozwiązań w raporcie zastosowano podział na cztery filary rozwoju:
– Infrastruktura energetyczna
– Transport
– Gospodarka o obiegu zamkniętym
– Budynki
Istnieją też krajowe i unijne wyzwania regulacyjne, które pośrednio lub bezpośrednio wymuszają działania miast w tych czterech obszarach: Przykładowe wyzwania:
– do 2030 roku w miastach źródła ciepła zasilane węglem, muszą zostać wymienione,
– od 2028 roku udział autobusów zeroemisyjnych musi wynieść 30%; aktualnie jest to ok. 6,6%,
– do 2030 roku 60% odpadów komunalnych musi być poddawanych recyklingowi,
– do 2050 roku muszą zostać przeprowadzone termomodernizacje budynków, aby ich zapotrzebowanie energetyczne nie było większe niż 50 kWh/m². Aktualnie około 70% z nich potrzebuje co najmniej 150 kWh/m².
Wiele miast ma zaplanowane własne strategie i działania, w Płocku np. są to np. gazyfikacja lewobrzeżnej części miasta, aby móc rezygnować ze stosowania węgla i badania termowizyjne obiektów budowlanych, aby zwiększyć efektywność energetyczną.
Polska jako kraj członkowski UE może liczyć na wsparcie z funduszy dla rozwoju miast. Na takie inwestycje, jak rozwój OZE, magazyny energii, zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń, zeroemisyjne rozwiązania w transporcie i wiele innych, jest przeznaczone wsparcie ponad 50 mld euro. W następnych latach i wraz ze zwiększającą się potrzebą adaptacji do zmiany klimatu, tych środków pojawi się więcej.
Środki finansowe to jedno, jednak najważniejszym aspektem jest wdrażanie zaplanowanych strategi, a w tej kwestii, niestety, jako Polska mamy opóźnienia. Niektóre z nich, takie jak Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do 2020 r. z perspektywą 2030 r. czy Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, przyjęte jeszcze przed 2020 rokiem, nie zostały jeszcze zrealizowane.
Ważnym aspektem realizacji wyzwań są partnerstwa Business to Government (B2G), czyli wspólne działania władz samorządów i sektora prywatnego, dzięki którym łatwiej jest osiągnąć wizje i cele, a także bardziej efektywnie pozyskiwać środki na ich realizacji.
Grupa ORLEN ma już doświadczenie we współpracy z samorządami i chce mieć dalszy wkład w rozwój miast i ich adaptacje do zachodzącej zmiany klimatu. Realizujemy kolejne projekty, których głównym celem jest ograniczenie negatywnych skutków emisji gazów cieplarnianych na zmianę klimatu, a także idąca za tym poprawa jakości życia mieszkańców – dodaje Artur Osuchowski Pełnomocnik Zarządu ds. Klimatu, Członek Zarządu ds. Energetyki i Transformacji Energetycznej ORLEN S.A
Dotychczasowe projekty Grupy ORLEN dla miast to m.in.:
– modernizacja oświetlenia ulicznego, mająca na celu zmniejszenie zużycia energii elektrycznej o około 50%, zmniejszenie emisji CO2, a także zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców miast;
– rozwój paliw wodorowych, w tym budowa stacji tankowania wodoru, a także wytwarzanie i magazynowanie go. ORLEN uruchomił w Poznaniu pierwszą stację wodorową, która jest częścią projektu „Clean Cities”, dofinansowanego ze środków unijnych. Będzie ona w przyszłości zasilała flotę 25 autobusów wodorowych, działających na terenie Poznania. Planowana jest budowa 24 stacji w całej Polsce, które mają zasilać autobusy miejskie oraz samochody osobowe i ciężarowe;
– dekarbonizacja elektrociepłowni GK ORLEN w Warszawie, które zaczną korzystać w 67% z gazu, a w 25% z energii odnawialnej, a do 2050 roku całkowita neutralności emisyjnej ciepła. Ma to pozwolić na kolejne ograniczenia emisji CO2, a także zanieczyszczeń i pyłów do powietrza;
– energooszczędne stacje paliw, czyli modernizacja istniejących tak, aby spełniały unijne wymogi dotyczące rezygnacji z użytkowania węgla na cele grzewcze, a ponadto przynosiły oszczędności w zużyciu energii. Do końca 2024 roku ma zostać oddanych 10 stacji z instalacją fotowoltaiczną, pozwalającą pozyskiwać bezemisyjne źródło energii i z systemem odzysku energii cieplnej zastosowanym np. w komorach mroźniczych czy piecach gastronomicznych. Odzyskane ciepło pozwala, chociażby ogrzać wodę stosowaną w myjniach, a także wspomóc pracę klimatyzacji.
Zmieniający się klimat i postępująca urbanizacja stawiają kolejne wyzwania dla władz miast i samorządów, jednak coraz częściej i intensywniej podejmowane działania pozwalają zmniejszyć ich negatywny wpływ na środowisko oraz mieszkańców. Odpowiednia współpraca pomiędzy sektorem biznesowym a sektorem publicznym może nie tylko pomóc pozyskać i zaoszczędzić środki finansowe, ale także poprawić jakość życia i bezpieczeństwo nas wszystkich.
