Black Friday i Cyber Monday – jak nie wpaść w pułapkę zakupów

Ostatnie dni listopada to zazwyczaj czas wzmożonych odwiedzin w sklepach. Wielu z nas już poszukuje prezentów gwiazdkowych. A sklepy…prześcigają się w promocjach. Ich kulminacja przypada na ostatni piątek miesiąca, tzw. Black Friday.

W tym roku, ze względu na pandemię COVID-19, większość z nas zdecyduje się na zakupy przez internet i korzystanie z przygotowanych promocji w sieci, gdzie sprzedawcy przygotowują się na Cyber Monday.

Black Friday i Cyber Monday to okazje nie tylko do zakupów w Polsce, ale i poza nią. Prawa e-konsumenta są w całej UE jednolite. Problemy z dochodzeniem roszczeń mogą się natomiast pojawić przy zakupach poza Unią, np. w krajach azjatyckich. Dlatego trzeba uważać, których sprzedawców wybieramy.

Miejski Rzecznik Konsumentów – Izabela Prądzyńska przypomina, jakie prawa przysługują konsumentom podczas okazji zakupowych w tych szczególnych dniach.

Prawo do reklamacji przysługuje konsumentowi zawsze niezależnie, czy zrobił zakupy stacjonarnie, czy on-line. Jeżeli produkt w ciągu dwóch lat od daty dostarczenia towaru okazał się wadliwy – należy złożyć pisemną reklamację do sprzedawcy. Można żądać naprawy, wymiany towaru, obniżenia ceny, a jeśli wada jest istotna – zwrotu pieniędzy. Dane sprzedawcy znajdują się m.in. na paragonie fiskalnym, który kupujący powinien – co do zasady – otrzymać wraz z towarem. Rękojmia jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Przedsiębiorca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji w ustawowym terminie.

Prawo do zwrotu. Należy pamiętać, że podczas zakupów stacjonarnych, np. w galeriach handlowych nie przysługuje nam prawo zwrotu, czy wymiany towaru, jeśli jesteśmy niezadowoleni z zakupu. Możliwość taką daje nam jedynie praktyka handlowa i regulamin sklepu określony przez każdy sklep indywidualnie. Dlatego warto pytać sprzedawcę przed zakupem – czy mam prawo zwrotu/wymiany i w jakim terminie?

Produkt kupiony przez internet można zwrócić bez podania przyczyny w ciągu 14 dni od jego otrzymania. Trzeba tylko wypełnić i odesłać oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Jeżeli sprzedawca nie poinformował konsumenta o prawie do odstąpienia, termin ten wydłuża się do 12 miesięcy. Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić kupującemu wszystkie dokonane płatności, w tym koszty dostawy (najtańszego sposobu, jaki oferuje).

Uwaga: nie wszystkie produkty kupione przez internet można oddać, korzystając z prawa do odstąpienia od umowy. Ograniczenia dotyczą np.:

• artykułów o krótkim terminie przydatności do użycia, np. owoców, serów
• rzeczy wyprodukowanych na specjalne zamówienie klienta, np. biżuterii z grawerem, mebli z wybranym wzorem lub tapicerką,
• płyt z filmami, muzyką lub programami komputerowymi, których zapieczętowane opakowanie zostało naruszone po dostarczeniu,
• biletów na koncerty czy wydarzenia sportowe.

Na co szczególnie uważać podczas zakupów i wyprzedaży?

• pamiętać, aby wybierać jako sprzedawców podmioty prowadzące działalność gospodarczą (nie osoby prywatne) bo wtedy prawa konsumentów są lepiej chronione, np. przysługuje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość i poza lokalem,
• porównać cenę w wiarygodnych porównywarkach i wybrać sklep, który oferuje najlepsze okazje. Niektóre porównywarki oferują też sprawdzenie historii cen, dzięki którym można ocenić, czy promocja jest faktycznie korzystna.
• zwrócić uwagę na cechy charakterystyczne produktu, bo w dzień masowych wyprzedaży łatwo nabrać się na przykład na produkty łudząco podobne do znanej marki lub podrobione.
• sprawdzić wiarygodność sprzedawcy – dane rejestracyjne, adres, dane do kontaktu. Sprzedawca ma obowiązek je udostępnić. Wątpliwości wśród kupujących powinny wzbudzić literówki, błędy gramatyczne czy nieestetyczny wygląd strony. Nie kupować, jeżeli na stronie nie ma takich danych. Taki sklep może należeć do oszusta, który nie wysyła opłaconych zamówień albo nielegalnie oferuje produkty np. gry lub oprogramowanie.
• sprawdzić, czy przedsiębiorca działa z Polski lub innego kraju UE – prawa konsumenckie są wówczas dużo mocniej chronione.
• przeczytać w regulaminie sklepu okres zwrotu, oferowany przez sprzedającego – ustawowo termin ten wynosi 14 dni, jednak sklepy mogą zaoferować dłuższy czas, np. 30 lub 100 dni. To ważne, jeśli dokonujemy zakupu z myślą o zbliżających się świętach.
• można zapłacić kartą płatniczą. Ułatwi to odzyskanie pieniędzy, w przypadku problemów ze sprzedawcą i ułatwi możliwość skorzystania z procedury chargeback. Wtedy można złożyć reklamację w banku, który wydał kartę.
• w przypadku przelewu lub płatności natychmiastowej, trzeba dokładnie sprawdzić czy kupującego nie przeniesiono na fikcyjną stronę platformy płatności lub naszego banku.
• szczególnie uważać należy przy zakupie dóbr cyfrowych np. programów komputerowych czy gier – mają one często ograniczoną i warunkową możliwość zwrotu. Trzeba zachować czujność w kwestii płatności za tego typu usługi – często zakup ma charakter quasi abonamentu. Pierwsza płatność jest niska, natomiast za rok czy dwa lata następuje pobranie kolejnych środków.

W przypadku pytań, wątpliwości lub problemów w zakresie przepisów konsumenckich poradę można uzyskać, kontaktując się z Biurem Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta Płocka, telefon 24 367-15-81.