Poznaj Parki krajobrazowe Mazowsza! – cześć 1

wtorek, 5 września 2023 krajobnraz, park

Mazowsze jest bogate w niebywale piękne tereny. Na jego obszarze znajduje się aż 9 parków krajobrazowych, bogatych w niezwykłe okazy flory i fauny. Obfitują one w piękno przyrody, którego można doświadczać wszystkimi zmysłami. Mazowieckie parki krajobrazowe są bowiem idealnym miejscem na spędzanie wolnego czasu, wycieczki, zielone szkoły, czy chociażby spacery – samotne lub wspólnie z rodziną, bądź przyjaciółmi. Nie od dziś wiadomo, że kontakt z przyrodą ma niebywale pozytywny wpływ na nasze zdrowie – fizyczne i psychiczne. Do owych parków zaliczają się:

Bolimowski Park Krajobrazowy. Leży on w obrębie nizin środkowopolskich na granicy dwóch rozległych regionów – Niziny Środkowomazowieckiej i Wzniesień Południowo – Mazowieckich. Obszar Parku rozciąga się na krawędzi trzech mezoregionów: Równiny Łowicko – Błońskiej, Wysoczyzny Rawskiej i Wzniesień Łódzkich. Na terenie Parku znajduje się 5 rezerwatów oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy Nieborów. Poza tym aleje zabytkowe, drzewa – pomniki przyrody, bobry w dolinie Rawki i inne atrakcje. Osoby zainteresowane nie tylko walorami przyrodniczymi znajda tu również zabytki w postaci pałaców, dworków, przydrożnych krzyży czy starych chałup. Park jest dobrym miejscem do uprawiania turystyki pieszej, wyznaczono na jego terenie ścieżki – w jego mazowieckiej części jest ich pięć. Najbardziej popularnymi mieszkańcami parku są bobry. By zobaczyć ślady ich bytności, takie, jak ścięte drzewa, tamy, czy też żeremia – należy wybrać się na spacer 4-kilomerową ścieżką. Trasa ta nazywa się „Rokita ostoja bobrów”. Powinno się uczęszczać nią w okresie od kwietnia do października. Początek trasy jest przy moście na Rawce, we wsi Budy Grabskie, ciągnie się ona wzdłuż doliny rzeki. Przebycie całej pętli zajmuje 1,5-2 godziny. „Szlak żyrardowski” to szansa na zapoznanie się z roślinnością torfowisk i łąk parku. Pokonamy ten 10-kilometrowy szlak w ok. 5 godzin. „Ścieżka entomologiczna w dolinie Rawki” jest bogata w owady lądowe. Stanowi ona 15-kilometrowy odcinek. Rozpoczyna się przy Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej we wsi Budy Grabskie. „Ścieżka entomologiczna w dolinie Grabinki” również obfituje w dużą ilość różnorodnych owadów. Rozpoczyna się ona przy leśniczówce Prochowy Młynek i biegnie wzdłuż rzeki Grabinki. Trasa ta ma 4-kilometry i jak „Ścieżka entomologiczna w dolinie Rawki” również nadaje się dla osób już zaprawionych w wędrówkach leśnych.
Brudzeński Park Krajobrazowy. Celem jego utworzenia było zapewnienie warunków ochrony środowiska z dopuszczeniem niekolizyjnych form turystyki krajoznawczej. Park w swoich założeniach ma być naturalną osłoną dla rezerwatów przyrody, terenem wodochronnym oraz poligonem badań naukowych. Wyznaczono tu kilka dogodnych ścieżek dydaktyczno-przyrodniczych. Trasa ścieżki ornitologicznej przebiega po części przez dąbrowę świetlistą, która stanowi jeden z najcenniejszych kompleksów roślinnych tego parku. Rozpoczyna się ona w Murzynowie, przy moście, u ujścia Skrwy Prawej do Wisły. Ma ona długość 4,5 km. Znajduje się na niej pięć przystanków z tablicami edukacyjnymi, które prezentują gatunki ptaków, które żyją w tym parku. Z kolei ścieżka przyrodniczo-leśna jest bardzo atrakcyjna dla dzieci i młodzieży, jak również ich opiekunów. Przecina rezerwat przyrody Sikórz, który stanowi najbardziej malowniczy fragment tego parku. Rozpoczyna się w okolicach kościoła św. Trójcy w Sikorzu i biegnie lasem, drewnianym mostem przez Skrwę, by później przeciąć tereny zielone i odbić do skarpy schodzącej do rzeki. Tablice informacyjne zamieszczone na niej opisują rolę owadów, ptaków i zwierząt, w tym popielic, bobrów, borsuków, wydr i nietoperzy, jak również budowę lasu, a także etapy wzrostu drzewostanu i rolę wody w ekosystemie. Kolejna, 400-metrowa ścieżka edukacyjna o klimacie, krajobrazie, faunie i florze rozpoczyna się nieopodal ogródka meteorologicznego Mazowieckiego Ośrodka Geograficznego Uniwersytetu Warszawskiego i biegnie wzdłuż alei wierzbowej, do Muzeum im. Stanisława Murzynowskiego. Wyznaczonych na niej pięć przystanków z informacjami o krajobrazie parku. Dodatkowo na terenie parku znajdują się dwa szlaki nordic walking. Pierwszy ma długość 8-kilometrów i przebiegająca przy leśnym kompleksie Brwilno, natomiast drugi jest długi na 12,5 km i znajduje się na wysokości Sikorza. Rowerzyści mogą w tym parku wybrać się na przejażdżkę fragmentami szlaku czerwonego PTTK im. Bolesława Krzywoustego. Jego 20-kilometrowy odcinek biegnie przez teren wszystkich trzech rezerwatów, jak również otuliny parku. Szlak rozpoczyna się w Płocku, przy budynku Odwachu, przy ulicy Tumskiej.
Chojnowski Park Krajobrazowy. Leży on na Równinie Warszawskiej i skraju Doliny Środkowej Wisły – na południe od Warszawy, na lewym brzegu Wisły. W całości na terenie powiatu piaseczyńskiego. Jest elementem Zielonego Pierścienia Warszawy i pasa obszarów chronionych. Najważniejszymi punktami, gdzie można rozpocząć piesze zwiedzanie parku stanowi Konstancin-Jeziorna lub Zalesie Górne. Rozpoczynające się w nich ścieżki przecinają rezerwaty oraz lasy parku, i pozwalają na dotarcie do najciekawszych miejsc o charakterze historycznym i kulturowym. Rowerzyści mogą skorzystać z tras, które rozpoczynają się w warszawskich Powsinie i są idealne na wycieczkę o charakterze całodziennym. 20-kilometrowy Chojnowski Szlak Rezerwatów Przyrody ma swój początek w Konstancinie-Jeziornie, przecina kilka chojnowskich rezerwatów i dociera do Zimnych Dołów oraz Zalesia Górnego. Nadaje się głównie na wędrówki piesze, a zimą też dla narciarzy biegowych. Chojnowski Szlak Zabytków Przyrody prowadzi z Zalesia Górnego do rezerwatu Chojnów. Jest długi na 10-kilometrów, a na jego trasie znajduje się pomnik przyrody Dąb Stephana i dolinkę rzeczki Zielonej. Szlak Nadwiślański rozpoczyna się w Konstancinie-Jeziornej i prowadzi do Góry Kalwarii. Jest on atrakcyjny pod względem klimatycznych widoków na starorzecze Wisły, mazowieckie sady i zabytkową architekturę. 16-kilometrowy Główny Szlak Lasów Chojnowskich biegnie z kolei z Ustanówka i prowadzi do Konstancina-Jeziorny. Jest on przeznaczony głównie na piesze wędrówki. Szlak Zabytków Architektury znajduje się wokół Konstancina-Jeziorny. Jest to pętla, która zaczynająca się w centrum miasta i prowadzi przez Skolimów, Rzeczkę Małą i obrzeża Lasów Słomczyńskich. Jest on długi na 9 km. 33-kilometrowy Chojnowski Szlak Rowerowy rozpoczyna się w warszawskim Powsinie. Jego trasa wiedzie przez Las Kabacki, Julianów, Piaseczno, Żabieniec, Las Chojnowski, Orzeszyn i kończy się w Górze Kalwarii W Powsinie rozpoczyna się 33-kilometrowy Rowerowy Szlak Wisły. Jest on bogaty w zabytki i architekturę. Prowadzi przez Konstancin-Jeziornę, Obory i Górę Kalwarię i zakończy się przy ruinach zamku w Czersku. 16-kilometrowa ścieżka rowerowa Doliną Jeziorki rozpoczyna się w Prażmowie, przecina rezerwat Skarpa Jeziorki, Aleksandrów oraz Zawodne i kieruje się do punktu początkowego.
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy. Występują tu strome jary i jeziora rynnowe (Bryńskie, Górznieńskie). Jego osią hydrograficzną jest bardzo czysta rzeka Brynica zasilana z wielu źródeł tu występujących. Na terenie Parku występuje wiele gatunków roślin i zwierząt: ok. 130 zespołów roślinnych (w tym ok. 200 gatunków rzadkich) m.in.: rosiczka okrągłolistna, czosnek niedźwiedzi oraz ok. 250 gatunków zwierząt (ponad 160 gatunków ptaków) m.in.: bóbr (gatunek reintrodukowany), bażant, królik dziki (gatunki introdukowane). Najciekawszym pomnikiem przyrody jest Dąb Rzeczypospolitej – dąb szypułkowy o obwodzie 649 cm i wysokości 33 m.
Gostynińsko – Włocławski Park Krajobrazowy. Obejmuje on jeden z największych kompleksów leśnych Niziny Mazowieckiej. Zróżnicowana rzeźba terenu, obecność licznych jezior, rozległych terenów podmokłych i zabagnionych oraz bogatej i urozmaiconej roślinności i fauny, przy stosunkowo niewielkim stopniu działań człowieka wyróżnia ten teren wśród otoczenia i stanowi o jego walorach. Utworzono w nim kilka ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych. Trzy z nich przebiegają przez Mazowsze. Lucień stanowi 3-kilometrową ścieżkę przyrodniczo-leśna rozpoczynającą się we wsi Lucień. Trasa prowadzi wokół pobliskiego jeziora, urządzono tu 7 przystanków. Nad zbiornikiem znajduje się letnia rezydencja prezydenta RP. Łąck stanowi 5-kilometrową ścieżkę rozpoczynającą się przy izbie edukacji leśno-ekologicznej Nadleśnictwa Łąck. Na trasie wyznaczono 12 przystanków, gdzie zdobyć można wiedzę na temat życia i uprawy lasu, jak również różnorodności gatunkowej drzew i wpływu działalności człowieka na ekosystem. 27-kilometrowa ścieżka Lasy Łąckie – Soczewka – Sendeń – Łąck przeznaczona jest zwłaszcza dla osób zmotoryzowanych lub rowerzystów. Rozpoczyna się on przy Zbiorniku Włocławskim, przy ujściu Skrwy. Wyznaczono tu 8 przystanków łączących jezioro Soczewka, olsy nad Skrwą, wieś Sendeń Duży, jezioro Sendeń, rezerwat Dąbrowa Łącka i jeziora: Łąckie Duże i Górskie.

Będąc w tych miejscach, należy jednak pamiętać, o podstawowych zasadach zachowania, takich jak:

Nie należy zostawiać po sobie śmieci – zabierz je ze sobą! Nie zaśmiecaj gleby i wód!
Biwakować, czy rozpalać ogniska można tylko w dozwolonych miejscach.
Nie puszczaj psa luzem. Dla dobra jego i innych zwierząt. Może stać mu się krzywda, może ranić inne zwierzę, czy pobiec za nim i zaginąć. Dbaj o swojego przyjaciela!
Nie dotykaj, nie rób krzywdy i nie łap leśnych zwierząt. Zostaw ich domy (mrowiska, gniazda, nory) nienaruszone.
Nie wolno też krzyczeć, czy hałasować, by nie straszyć zwierząt – może to również stworzyć zagrożenie dla nas. Zamiast tego wsłuchaj się w dźwięki przyrody!
Nie wolno rzucać na ściółkę niedopałków papierosów, czy zostawiać butelek, bo może to grozić pożarem.
Nie wolno niszczyć ani uszkadzać drzew, krzewów i innych roślin, ani będących pod ochroną, ani żadnych innych, nawet tych niejadalnych. Szanuj przyrodę!
Parkować samochód można tylko w wyznaczonych miejscach. Nie wolno zastawiać wjazdu do lasu.
Wyznaczone szlaki są po to, by spacerować po nich. Zboczenie z takiej ścieżki grozi zagubieniem się.
Nie niszcz znaków i tablic. Umieszczono je po to by Ci pomóc.

Całe to bogactwo przyrody jest na wyciągnięcie ręki. Wycieczka do niniejszych miejsc stanowi idealny sposób spędzania czasu wolnego, w gronie rodziny, znajomych, czy chociażby samotnie, by odpocząć, złapać głębszy oddech i uporządkować myśli lub złagodzić stargane nerwy. Spacery poprawią również kondycję fizyczną. Można z niego korzystać do woli. Kontakt z przyrodą działa zbawiennie na nasz organizm.. Odwiedzajmy więc mazowieckie parki krajobrazowe. Na zdrowie!

Beata Małecka

Źródła:

Zadanie publiczne pn. “Parki krajobrazowe Mazowsza” dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.