Budynek przy ul. Sienkiewicza 64 w rejestrze zabytków
Budynek przy ul. Sienkiewicza 64 (d. Reformackiej) w Płocku został wzniesiony w 2 poł. XIX w., na parceli wytyczonej przed 1810 r. Po 1865 r. na miejscu drewnianego budynku wzniesiono murowany jednokondygnacyjny dom z użytkowym poddaszem, najprawdopodobniej dla ówczesnego właściciela nieruchomości Michała Wassermana. W dwudziestoleciu międzywojennym budynek należał do spadkobierców, część pomieszczeń przeznaczona była na wynajem.
W domu mieszkali m.in. Ewa i Symcha Gutermanowie wraz z synem Jakubem, których losy zostały opisane w opublikowanym w 2004 r. pamiętniku Symchy Kartki z pożogi. Symcha Guterman urodził się jako trzecie dziecko Mendla, uczonego talmudysty oraz Bajli Gitli z Fiszmanów, był przedsiębiorcą i rzemieślnikiem, podczas okupacji więźniem obozu w Działdowie, żołnierzem AK oraz uczestnikiem powstania warszawskiego.
Budynek przy ul. Sienkiewicza 64 w Płocku jest elementem historycznej zabudowy układu urbanistycznego miasta Płocka oraz dokumentuje rozwój zabudowy jego przedmieść w XIX w. Przedmiotowy dom reprezentuje stosunkowo nieliczną obecnie grupę wolnostojących mieszkalnych budynków jednokondygnacyjnych o dachu naczółkowym i skromnym detalu architektonicznym. Przeznaczony na wynajem, zamieszkiwany był przede wszystkim przez przedstawicieli społeczności żydowskiej.
Obiekt posiada swoiste wartości historyczne, które podkreślono w opinii Narodowego Instytutu Dziedzictwa: „W zakresie samoistnych wartości zabytkowych obiektu należy przede wszystkim wskazać znaczący walor historyczny. Z uwagi na fakt, iż w latach 30. XX w. nieruchomość zamieszkiwała rodzina Gutermanów, budynek stał się jednym z bardziej rozpoznawalnych pamiątek obecności społeczności żydowskiej na terenie Płocka. Symcha Guterman, zarówno dzięki swojej działalności społecznej w okresie międzywojennym, jak również świadectwu zagłady, utrwalonemu w osobistym pamiętniku wydanym drukiem, stał się jednym z bardziej znanych przedstawicieli przedwojennej społeczności żydowskiej Płocka. W niezwykle bogatej biografii mieszkańca domu pod ówczesnym adresem Sienkiewicza 44 [obecnie 64] wyróżniają się takie elementy jak pochodzenie z rodziny uczonego talmudysty, udział w I wojnie światowej, aktywność na polu działalności społecznej i kulturalnej, wreszcie bohaterska śmierć w pierwszych dniach walki powstania warszawskiego”.
Obecnie właścicielem dom przy ul. Sienkiewicza 64 jest miasto i budynek jest nieużytkowany. Pomimo uszkodzeń mechanicznych i zniszczeń wynikających z czynników biologicznych, stan techniczny obiektu w opinii MWKZ pozwala na dokonanie jego remontu w sposób pozwalający na zachowanie elementów będących nośnikiem wartości historycznej i naukowej.
Fot. A. Jaśkiewicz-Sojak, NID
