Testament nagrany telefonem komórkowym – czy to możliwe?

W życiu każdego człowieka przychodzi moment, w którym pojawia się refleksja na temat potrzeby uporządkowania spraw związanych z majątkiem na wypadek naszej śmierci. Niemal każdy z nas wie, iż jedyną formą dysponowania dorobkiem życia na taką okoliczność jaką dopuszcza polski ustawodawca jest testament. Niestety w swojej praktyce zawodowej niezwykle często spotykam się z samodzielnie przygotowanymi przez moich klientów testamentami, które już na pierwszy rzut oka nie spełniają wymagań ustawowych zarówno co do formy jak i treści.

Co zatem można zawrzeć w testamencie i jak go skutecznie sporządzić?

Po pierwsze, istotna jest forma w jakiej sporządzimy testament. Jest to dokument obwarowany licznymi ograniczeniami ustawowymi, a niemalże każde odstępstwo będzie skutkowało jego nieważnością.

Pierwszą zasadą, o której trzeba pamiętać, jest to, że testament może dotyczyć tylko jednego testatora. W efekcie, bardzo często pojawiające się w mojej praktyce testamenty sporządzone wspólnie przez małżonków będą nieważne.

Ponadto musi być on sporządzony osobiście przez osobę o pełnej zdolności do czynności prawnych. Wykluczone jest zatem udzielenie w tym zakresie pełnomocnictwa oraz sporządzenie testamentu przez osobę małoletnią.

Podstawową, najczęściej spotykaną formą wyrażenia ostatniej woli jest testament własnoręczny. Musi być on napisany w całości pismem ręcznym i opatrzony datą jego sporządzenia oraz podpisem. Bez znaczenia pozostaje fakt, na jakim materiale został on sporządzony. Oznacza to, że spełniając pozostałe wymagania formalne możliwym jest skonstruowanie skutecznego testamentu nawet na paragonie ze sklepu spożywczego o ile nie będzie wątpliwości co do jego treści. Najczęściej popełnianym błędem w zakresie formy sporządzenia testamentu jest napisanie go na komputerze i podpisanie po wydrukowaniu. Należy pamiętać, że takie rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci będzie nieskuteczne.

Inną niezwykle popularną formą sporządzenia testamentu jest akt notarialny. Jest on o tyle wygodny, że nad spełnieniem wszelkich warunków formalnych czuwa notariusz. Minusem takiego rozwiązania jest natomiast konieczność uiszczenia opłaty.

Innymi mniej popularnymi formami sporządzenia testamentu, niezwykle rzadko spotykanymi w praktyce są testamenty ustne polegające na złożeniu oświadczenia np. przed wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta w obecności 2 świadków.

Wszelkie inne formy prawie na pewno spowodują nieważność dokumentu, choć na uwagę zasługuje fakt, iż obecnie w Sejmie toczone są prace nad projektem ustawy, który może dopuszczać testament w postaci nagrania, w którym testator wyraża swoją ostatnią wolę.

Równie istotnym co zachowanie prawidłowej formy jest zadbanie o właściwą treść testamentu.

Po pierwsze, co do zasady testament powinien zawierać powołanie spadkobierców. W praktyce najczęściej bowiem zależy nam, żeby majątek odziedziczyły konkretne osoby, które trzeba dokładnie wskazać.

Należy w tym miejscu pamiętać, iż w testamencie powołujemy spadkobierców do określonej części spadku nie zaś do konkretnych przedmiotów. W praktyce polega to na tym, że wskazujemy kto jest powołany do dziedziczenia i czy jest to powołanie do całego spadku czy do jakiejś jego części ułamkowej. Jednym z najczęstszych błędów z jakimi można się spotkać jest oparcie testamentu na zapisach, w których testator wymienia konkretne składniki majątku takie jak telewizor czy lodówka i wskazuje osobę, której mają one przypaść w udziale. Testament taki nie będzie dobrym rozwiązaniem chociażby z uwagi na fakt, iż po zmarłych dziedziczy się nie tylko prawa, ale i obowiązki, a w tym długi. Stąd właściwym jest wskazanie kto i w jakiej części będzie uczestniczył zarówno w dorobku jak i zobowiązaniach zmarłego.

Należy także wiedzieć, iż testament jest dokumentem „otwieranym” dopiero po śmierci testatora. Nieskuteczne będą więc wszelkie zapisy, które zobowiązują spadkobierców do określonych zachowań takich jak np. dożywotnia opieka nad spadkodawcą.

Jak widać z pozoru prosta czynność wyrażenia swojej ostatniej woli może nastręczyć wielu problemów. Testament jest bowiem dokumentem wysoce sformalizowanym i jeśli chcemy mieć pewność, że sporządzimy go skutecznie warto skonsultować się w tym zakresie z adwokatem.

Magdalena Grzelak
Adwokat, mediator sądowy
Kancelaria Adwokacka w Płocku
ul. Sienkiewicza 67 lok. 3, 09-402 Płock
669-996-637 lub 507-177-989