Podróże, a zagrożenia

Przed nami wiosenne, letnie podróże. Zagraniczne wojaże kuszą całym rokiem. Jak podróżować bezpiecznie? O czym pamiętać pozostawiając dom i dobytek?

Możemy oczywiście zdać się na tzw. los lub bliżej nieokreśloną i niczym nie popartą pewność, że będzie bezpiecznie, bo i dlaczego nie miałoby być? Gdybyśmy jednak poświecili chwilę na analizę i plan, można założyć, że poziom i poczucie naszego bezpieczeństwa w związku z podróżą, wzrośnie.

Pojęcie podroż jest szerokie, że odnalezienie uniwersalnego optymalnego i szczegółowego modus operandi nie jest rzeczą łatwą. W każdym razie co do indywidualnych uwarunkowań lub potrzeb. Podróż w szerokim znaczeniu, to nie tylko droga tam i z powrotem, ale również pobyt w nowym miejscu oraz opuszczenie własnego domu.

Myśląc o podróży z punktu widzenia bezpieczeństwa, należy brać pod uwagę jej charakter, środek transportu, uczestników, otoczenie, zasoby. W zależności od tego czym podróżujemy, jak długo trwa podróż, jak daleki jest cel, ile czasu zamierzamy spędzić w danym miejscu, w jakim charakterze tam jesteśmy, jakie jest otocznie społeczne, jakie zaplecze ekonomiczne istnieje na miejscu, czy cel naszej podróży i pobytu jest w kraju czy za granicą (blisko czy daleko) itd. – uwarunkowania, zagrożenia i środki zaradcze mogą być skrajnie różne w swych szczegółach. Inaczej przecież wygląda podróż do znanego miejsca i ludzi, w środowisku przyjaznym, w nieznacznej odległości, bezpiecznym środkiem komunikacji (naziemnej), z zasobnym portfelem, mieszkaniem pod nadzorem, a inaczej podróż odległa, z dziećmi lub osobami starszymi, w czasie upału lub mrozu, podróż za granicę, bez nadzoru i pomocy operatora, do krajów dużego ryzyka, samotnie itd. W związku z tym inaczej należy podejść do oceny potencjalnego zagrożenia oraz sposobów pozwalających je wyeliminować lub ograniczyć. Są oczywiście obszary szczególnego ryzyka i specyfiki, jak na przykład podróż i pobyt w miejscach o dużym ryzyku, podróży o ekstremalnym charakterze (survival, safari, off road itp.).

Biorąc pod uwagę różnorodność aktywności, wielość potencjalnych zagrożeń, zagadnienia można rozpatrywać pod kątem etapów naszej podróży lub chronionego dobra. Dzieląc więc podróż na: wyjazd, drogę oraz pobyt w miejscu docelowym, można określić katalog dobrych praktyk, pozwalających uniknąć niebezpieczeństwa.

Pozostawiając dom (mieszkanie) i dobytek, w celu uniknięcia przykrych doświadczeń (zwłaszcza kiedy nie jesteśmy objęci specjalistycznym ubezpieczeniem) powinniśmy:

• skutecznie go zamknąć;
• pozostawić pod nadzorem (np. kamer CCTV lub zwykłych kamer PC z aplikacją, rodziny, sąsiadów, wyspecjalizowanego przedsiębiorcy ochrony mienia);
• zabezpieczyć nasze mienie przez zdarzeniami takimi jak awaria, pożar, zalanie, wyciek gazu itp. (poprzez odcięcie dopływów energii lub substancji, czujniki z system alarmowania lub powiadamiania, zapór technicznych, zraszaczy, wentylacji itp.);
• przedmioty wartościowe (np. biżuterię, pieniądze, dokumenty) zabezpieczyć przez zdarzeniami opisanymi powyżej, kradzieżą lub zniszczeniem (poprzez umieszczenie
  w miejscu trudno dostępnym, ukrytym, zabezpieczonym, rozpoznawalnym);
• upozorować: obecność ludzi (poprzez atrapy widzialne ale trudno rozpoznawalne, światło, dźwięki), informacją o objęciu obiektu dozorem lub ochroną, psem na posesji;
• upozorować (zainscenizować) pozostawienie przedmiotów, co ma na celu odwrócenia uwagi od faktycznego miejsca przetrzymywania tych przedmiotów (poprzez pozostawienie w widocznych miejscach mniejszych kwot, atrap biżuterii (biżuterii sztucznej lub z metali i kamienia nieszlachetnych);
• zamontowanie systemów alarmowych lub atrap takich systemów albo niedrogich urządzeń reagujących na ruch sygnałem dźwiękowym lub świetlnym.

Będąc w drodze lub jeszcze przed, na etapie planowania wyjazdu (wylot) wskazane jest:

• wcześniejsze zaplanowanie trasy i jej sprawdzenie, w tym warunków pogodowych, alternatywnych tras, miejsc ewentualnego postoju (odpoczynku, naprawy, posiłku spoczynku nocnego), punktów napraw, punktów medycznych lub ośrodków służby zdrowia – w okresie wczesnego planowania i weryfikacji tuż przed wyruszeniem,
• sprawdzenie i zadbanie o dobry stan techniczny pojazdu (jeżeli poruszamy się własnym pojazdem), żądanie takiego sprawdzenia przez przewoźnika lub potwierdzenie jego wiarygodności i przygotowania środka (np. u zarządcy sieci, linii, armatora itd.);
• posiadanie alternatywy dla środka transportu i wariantu podróży w inny sposób lub innym środkiem;
• ustalenie czy przewoźnik legitymuje się niezbędną dokumentacją, ubezpieczeniem (i jakim), opinią, historią przewozów itp.;
• poruszając się własnym środkiem podróży, sprawdź i zadbaj o wyposażenie w tym zapas pożywienia, środków medycznych, narzędzi (np. latarki, noża, wkrętaków, itp.);
• posiadanie alternatywnej nawigacji i alternatywnej łączności (GPS i GSM mogą nie działać);
• posiadanie odpowiedniej i zapasowej odzieży (na różne warunki pogodowe);
• właściwe posortowanie i klarowanie bagażu (elementy niezbędne w bagażu podręcznym, pozostałe w głównym, całość w różnych torbach i pakowane w zestawach – buty odzież, bielizna);
• ustalenie czy nie mamy przeciwwskazań do podróżowania środkiem komunikacji (samolotem, statkiem a nawet samochodem).

Podczas planowania i samego pobytu wypadałoby:

• poznać miejsce, sprawdzić kraj, region, miasto, mieszkańców, władzę, administrację, prawo krajowe i miejscowe, zwyczaje, kulturę, wierzenia, antagonizmy, a nawet historię (również w przypadku pobytu we własnym kraju);
• po przybyciu skonfrontować posiadane informacje ze stanem faktycznym;
• ustalić możliwe źródła pomocy, reklamacji, informacji itp. (zarządcy, organów ścigania, przedstawicielstwa, mieszkańców);
• posiadać alternatywę na pobyt/bytowanie (nawet krótkotrwały, zastępczy),
• znać warunki atmosferyczne (zwłaszcza w przypadku podróży do krajów w których występują groźne i częste zjawiska meteorologiczne);
• posiadać dostateczną ilość środków finansowych (w gotówce i pieniądzu elektronicznym) oraz bytowych (ubrań, leków itd.);
• nawiązywać pozytywne relacje z otoczeniem (obsługą, mieszkańcami itd.);
• ustalić miejsca przebywania ludzi (oraz pracowników, usługodawców, operatorów, rodziny itd.);
• monitorować otocznie, przyglądać się społeczeństwu, weryfikować informacje;
• zaplanować powrót.

Planując podróż można korzystać z dostępnych porad, wskazówek, komunikatów, ostrzeżeń. Udając się za granice warto poznać zasady bezpieczeństwa udostępniane przez tzw. operatora, przewoźnika, hotelarza, informacji turystycznej, jak również Ministerstwa Spraw Zagranicznych, konsulatów oraz serwisów jak np. Odyseusz.

W konkluzji należy podkreślić, iż podróż jako zjawisko towarzyszące człowiekowi, może nie implikować zagrożeń, jednak zakładając, że tak właśnie będzie możemy być ofiarą mniej lub bardziej dotkliwego nieszczęścia. Podejmując pewne działania, niezbędne czynności, ot chociażby myślowe, możemy w pewien sposób i określonym zakresie, pewne zagrożenia wyeliminować lub ograniczyć.

dr ppor. Wojciech Wasilewski
Zakład Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Akademia Mazowiecka w Płocku